پنج شنبه
۹ فروردین ۱۴۰۳
کد خبر : 2187
۱۱ خرداد ۱۴۰۱؛ ساعت ۴:۱۳
0 views

به گزارش بلاغ؛ ماجرای فیلم «عنکبوت مقدس» و توهین سازندگان آن به ساحت امام هشتم(ع) که طی چند روز اخیر واکنش‌های بسیاری را برانگیخته‌، نه آغاز ماجراست و نه پایان آن. همه می‌دانیم که طراحی‌های گسترده‌ای برای هجمه به اعتقادات مسلمانان، از چند دهه قبل سازمان دهی شده‌است و آن‌چه امروز شاهد آن هستیم، بخشی از همان روندی است که نمونه‌هایی مانند «آیات شیطانی» سلمان رشدی یا «قرآن‌سوزی» “تری جونز” را پیش روی ما می‌گذارد.

ماجرای اصلی جسارت‌ها چیست؟
در واقع ما با یک اقدام خلق‌الساعه روبه‌رو نیستیم که نتوانیم درباره آن، تحلیلی دقیق و درست ارائه کنیم. کافی است نگاهی به پشت سرمان بیندازیم تا ببینیم که طی دست کم سه دهه گذشته، هر از گاهی، تولیدات رسانه‌ای یا سینمایی غربی‌ها، به طور اخص کشورهای اروپای غربی و آمریکا، از زاویه‌های مختلف، با اهداف سیاسی و در قالب‌های مختلف طرح‌های ضد اسلامی خود را به پیش می‌برند. آن‌ها به طور رسمی و بدون رودربایستی، از هر آن‌چه بتواند در تخریب چهره اسلام مؤثر باشد، حمایت می‌کنند؛ به خصوص اگر این تولیدات، بر بستر وقایعی شکل بگیرد که در ذهن مخاطبان، صاحب سابقه و پیشینه باشد. اگر بخواهیم تعبیر درستی از این روند داشته باشیم، باید آن را نوعی آزمون تکرارشونده بدانیم که درصدد است معیارها، باورها و وابستگی‌ها را در مخاطبانش محک بزند.
این آزمون‌ها، هر بار جزئی‌تر می‌شوند و اگر یک‌بار کلیت اسلام و شخصیت بی‌بدیل حضرت ختمی‌مرتبت(ص) هدف هجمه قرار می‌گیرد، برای دفعه‌های بعد، ورود به جزئیات بیشتری مصداق پیدا می‌کند. اگر شما در ابتدای فیلم «جن‌گیر»، فقط با صدای اذان یا قرار گرفتن در محیطی اسلامی روبه‌رو می‌شوید که در آن، کارگردان به دنبال القای نشئت گرفتن بدی‌ها از آموزه‌های اسلامی است، این بار و در «عنکبوت مقدس»، شما بی‌پرده و صریح، در ابتدای فیلم، با توهینی تصویری روبه‌رو می‌شوید که اصولاً نیازی به القائات یا تفسیرهای جانبی ندارد و به طور مستقیم مخاطب را به سراغ مسئله اصلی و مدنظر کارگردان می‌برد. کارگردان فیلم نیز بدون رودربایستی و به صراحت اعلام می‌کند که فیلمش نه راجع به قاتل زنجیره‌ای که درباره «جامعه قاتل‌ زنجیره‌ای‌ پرور»‌ است که البته کارگردان ریشه‌های این قاتل پروری را با رندی و گاه با صراحت تماماً به اصل دین ارجاع می‌دهد.

دشمنی با اسلام ناب در ذات معاندان است
با وجود سرمایه‌گذاری کلان چهار کشور اروپایی، «عنکبوت مقدس» به همراه «برادران لیلا» جایگاهی غیر از ضعیف‌ترین فیلم‌های جشنواره کن ۲۰۲۲ را نیافتند. آنچنان ‌که طبق جدول نظرسنجی منتشره از تماشاگران جشنواره فیلم کن، دو فیلم ضدایرانی «عنکبوت مقدس» و «برادران لیلا» از جمله ضعیف‌ترین آثار هفتاد‌ودومین جشنواره فیلم کن انتخاب شدند! برخی گزارش‌های منتشره نیز حاکی از واکنش منفی تماشاگران به «عنکبوت مقدس» است. گزارشگر ورایتی نوشته که در این فیلم به قدری صحنه خشونت‌آمیز و زننده وجود داشته که حین نمایش در کن یک عده از تماشاچی‌ها سالن رو ترک کردند!

فیلم «عنکبوت مقدس»، که ماهیتی ضد ایرانی و ضد اسلامی دارد و به گفته کارگردان آن در پی ارائه تصویری  از یک جامعه به زعم  وی دینی  قاتل پرور است، هفته گذشته در جشنواره فیلم کن رونمایی و بامداد یک شنبه به وقت ایران در مراسم اختتامیه این جشنواره تقدیر و با جایزه بهترین بازیگر زن بدرقه شد. در مقابل از یک شنبه‌شب موجی از واکنش‌ها، علیه توهین این فیلم به ساحت امام هشتم(ع) آغاز شد که به ترند نخست شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. گزارش پیش رو، نگاهی به ساخت این فیلم، عوامل، محتوای آن و همچنین ریشه‌های شکل‌گیری آثار این‌چنینی دارد.

ماجرای قاتل عنکبوت چیست؟
فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» همان‌طور که زیاد گفته شده، به ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای زنان تن‌فروش در سال‌های ۷۹ و ۸۰ در مشهد می‌پردازد. در این سال‌ها فردی به نام سعید حنایی که یک کارگر ساختمانی است، دست به قتل شماری از زنان خیابانی می‌زند که  جرقه این اقدامات او، همان‌طور که در اعترافات خود هم گفته، تلاش یک راننده تاکسی برای تعرض به همسرش بوده است. حنایی پس از به قتل رساندن شانزدهمین فرد و ناکامی در کشتن هفدهمی، دستگیر می‌شود. هرچند برخی روایت ها تعداد قربانیان را بیشتر از این می دانند. او همان زمان «قاتل عنکبوتی» نامیده ‌شد؛ لقبی که تا امروز در رسانه‌ها و فیلم‌های سینمایی و مستند هم استفاده شده است. این سوژه در سال‌های اخیر دستمایه ساخت یک فیلم سینمایی داخلی به نام «عنکبوت» به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد و با بازی محسن تنابنده در نقش اصلی قرار گرفت که سال گذشته با بعضی محدودیت‌ها و ممیزی‌ها روی پرده سینما رفت و بعد به نمایش خانگی هم رسید.

سوژه‌ای برای عقده‌گشایی علیه اعتقادات
ماجرای فیلم «عنکبوت مقدس» اما متفاوت از نسخه داخلی آن است. سازندگان این فیلم از دانمارک، آلمان، سوئد و فرانسه، کمی بعد از آن که ابراهیم ایرج‌زاد برای تولید فیلمش درخواست پروانه ساخت می‌کند، به ایران می‌آیند اما با مخالفت وزارت فرهنگ وقت مواجه می‌شوند. آن‌ها سپس به خارج از کشور بازمی‌گردند و با استفاده از بعضی عوامل ایرانی و ایرانی‌تبار خارج‌نشین و بعضی عوامل خارجی، «عنکبوت مقدس» را در کشور اردن جلوی دوربین می‌برند. نویسنده و کارگردان این فیلم علی عباسی فیلم ساز مهاجر است که در سال‌های گذشته، فیلم سوئدی «مرز» را ساخته و در بخش فرعی جشنواره فیلم کن رونمایی کرده بود.

بهانه‌ای جهت توهین و جسارت به اسلام و مقدسات
“عنکبوت مقدس” چطور فیلمی است؟ پاسخ به این سؤال چندان آسان نیست چرا که فیلم فقط برای حاضران در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ و در چند سئانس محدود به نمایش درآمده و هنوز به اکران عمومی نرسیده است. در عین حال بر اساس تصاویر، تیزر و ویدئوهای کوتاهی که از این فیلم منتشر شده و از همه مهم تر، نشست خبری صریح سازندگان اثر، می‌توان تا حدی پی به محتوای آن برد؛ خصوصاً آن که جریان فیلم‌های مشابه «عنکبوت مقدس» (که در ادامه توضیح آن خواهد آمد) در سال‌های اخیر در اروپا بیشتر دیده شده است.

بر اساس مواد تبلیغاتی، اظهارنظرهای نویسنده و کارگردان و روایت منتقدانی که فیلم را دیده‌اند، «عنکبوت مقدس» در زیرمتن داستانی جنایی، در پی ریشه‌های خشونت سعید حنایی قاتل عنکبوتی است.

نکته مهم در این میان، آن است که این فیلم در یک روایت مغرضانه  ریشه‌های این خشونت را مذهبی می‌داند و به علت آن که گفته می‌شود او فردی مذهبی بوده، اقدامات وی را به دین منتسب می‌کند. «عنکبوت مقدس» در این مسیر نه تنها در صحنه‌های متعدد، قاتل را در حرم مطهر رضوی نشان می‌دهد و در صدد آن است که به نوعی، ریشه خشونت وی را به مذهب گره بزند، بلکه در اقدامی عجیب که قلب ارادتمندان امام هشتم را در این روزها به درد آورده، در یک نمای خاص -که در تیزر فیلم هم آمده- حرم مطهر امام رضا(ع) و خیابان‌های اطراف آن را مانند یک عنکبوت تصویر می‌کند. اگرچه کلیت این فیلم را می‌توان اثری ضداسلامی دانست اما این نمای خاص که در آن سعی شده  حرم امام رضا(ع) را در نقطه کانونی این خشونت  نشان دهد و در روزهای گذشته مورد توجه قرار گرفته و در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده، بی‌تردید   توهین به ساحت امام رضا(ع) است که احساسات مذهبی ایرانیان و شیعیان را جریحه‌دار کرده است.

وقتی داستان فیلم به نفع مطامع شیطانی تحریف می‌شود
از نکاتی که درباره «عنکبوت مقدس» مورد توجه قرار گرفته، تغییرات جهت‌دار آن در واقعیت است. بدیهی است که هیچ ماجرای واقعی بدون تغییر و دراماتیزه شدن، امکان تبدیل به فیلم داستانی را ندارد و تغییراتی معقول، برای ساخت فیلم ضروری است، اما سازندگان «عنکبوت مقدس» تغییرات را به نحوی اعمال کرده‌اند که مسیر برای تعابیر ضدمذهبی فیلم هموار شود. از جمله این تغییرات می‌توان به تأکید جدی آن بر انگیزه‌های مذهبی قاتل اشاره کرد؛ چراکه در واقعیت، اگرچه قاتل خود را  فردی مذهبی می‌داند اما بیش از هرچیز در پی عصبانیت ناشی از مشکلی که برای همسرش پیش آمده، مرتکب این جنایات شده است. مسئله دیگر به رغم آن که دستگاه قضایی در حکم سعید حنایی چند فقره زنای محصنه را آورده بود، فیلم‌ساز «عنکبوت مقدس » با تاکید صرف و تمام بر انگیزه مذهبی قاتل و پیوند زدن آن با اصل دین سناریوی خود را جلو می برد. آن‌طور که منتقدان حاضر در سالن نمایش فیلم گفته‌اند، به انگیزه انتقام این فرد در فیلم اشاره نشده و صرفاً همه ماجرا براساس انگیزه‌های مذهبی دانسته شده است.

اسلام‌هراسی هدف سینمای غرب و اروپا
فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» را می‌توان ادامه تلاش سینمای غرب و اروپا طی سال‌ها در زمینه ریشه‌یابی خشونت دانست؛ آن هم نه ریشه‌یابی واقعی بلکه ریشه‌یابی جهت‌دار که تقصیرها را به گردن مذهب و دین می‌اندازد. این جریان که از سال‌های دور در سینمای اروپا وجود داشت، در یک دهه اخیر شدت گرفته است و علت این موضوع را می‌توان ظهور و بروز داعش و دو اتفاق اصلی دانست: نخست اقدامات تروریستی گروه‌های تکفیری در اروپا و دوم پیوستن بعضی جوان‌های اروپایی یا مهاجران آسیایی به گروه‌های تروریستی تکفیری در سوریه و عراق.

جالب آن که به شکلی واضح، سینمای آن کشورهای اروپایی در خط مقدم این جریان قرار دارد که بیشترین درهم‌تنیدگی را با داعش و تروریست‌ها داشته‌اند؛ مثل سوئد که یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان تروریست تکفیری به آسیاست و فرانسه و بلژیک که بیشترین و مرگبارترین حملات تروریستی تکفیری‌ها در آن‌ها اتفاق افتاده است. این کشورها در سال‌های اخیر، فیلم‌ها و سریال‌های متعددی درباره این مسائل ساخته‌اند. از طرفی از حوادث تروریستی درام‌پردازی و در سینما و تلویزیون تولید ثروت کرده‌اند و از طرف دیگر با انتساب ترورها به صرف دین و مذهب، دامن دولت‌های خود را از حمایت‌های سیاسی، تسلیحاتی و حتی اقتصادی از تروریست‌ها پاک می‌کنند. در این زمینه علاوه بر «عنکبوت مقدس» محصول مشترک دانمارک، آلمان، سوئد و فرانسه می‌توان به آثار متعددی اشاره کرد؛ سریال «خلافت» محصول ۲۰۲۰ سوئد، فیلم «احمد جوان» محصول ۲۰۱۹ بلژیک و فرانسه، فیلم «دختران خورشید» محصول ۲۰۱۸ فرانسه، بلژیک، گرجستان و سوییس، فیلم «ساخته شده در فرانسه» محصول ۲۰۱۵ فرانسه، فیلم «۷۵۰۰» محصول ۲۰۱۹ آلمان، اتریش و آمریکا و… از آن جمله‌اند. در عین حال آن چه در این آثار و محصولات مشابه کمتر دیده شده، توهین صریح به مقدسات همچون این نمای خاص در فیلم «عنکبوت مقدس» است.

سیل واکنش‌ها علیه توهین به مقدسات
انتشار نمای توهین‌آمیز فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس»، موج بسیار بزرگی از واکنش‌های مجازی را به وجود آورد. از مسئولان دولت   گرفته تا کاربران فضای مجازی، همه به این توهین واکنش نشان دادند. محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توییتی نوشت: «ایران زمین به هنرمندانی افتخار می‌کند که با عشق آل‌ا…، قدرشناس ایثار حافظان امنیت و سربلندی سرزمین‌مان هستند. هنرمندانی که زرق‌وبرق جشنواره‌های سیاست‌زده و تبلیغات رسانه‌های مزدور اجنبی‌پرست، آنان را در مقابل باورهای بلند ملت قهرمان قرار نمی‌دهد.»

سازمان سینمایی نیز در بیانیه‌ای از سازندگان فیلم و جشنواره فیلم کن برای تقدیر از آن به شدت انتقاد کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «‌در حالی فیلم موهوم  «عنکبوت مقدس» با ارائه چهره‌ای مخدوش از جامعه‌ ایرانی و با توهین آشکار به باورهای متعالی شیعیان در این جشنواره تقدیر شده که   انتخاب سیاسی این اثر ضعیف به عقیده بسیاری از منتقدان و کارشناسان بین‌المللی جای سوال مهمی در کارنامه حرفه‌ای این جشنواره بین‌المللی به جا گذاشته است.»

شهاب حسینی ستاره شاخص سینما نیز در متنی اینستاگرامی، از نپذیرفتن پیشنهاد بازی در این فیلم نوشت: «کارگردان فیلم، زمانی که برای فیلم «مست عشق» در ترکیه بودم، ضمن ملاقاتی، بازی در این فیلم را به بنده پیشنهاد دادند که به دلیل نداشتن علاقه به موضوع و نگاه کارگردان، پیشنهاد ایشان را نپذیرفتم.»

سیدمحمود رضوی تهیه‌کننده سینما و مشاور فرهنگی رئیس مجلس شورای اسلامی در بخشی از دلنوشته خود خطاب به امام رضا(ع) نوشت: «مقام شما آن‌قدر بزرگ و عظیم است که توهین هیچ بی‌صفتی کمترین خدشه‌ای به اعتقادات این مردم به شما وارد نمی‌کند و عشق مردم را به شما بیشتر خواهد کرد.»

محمدرضا شفیعی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون نوشت: «چقدر دلگیر است نمک خوردن و نمکدان شکستن آن هم با ولی نعمتی که جز رأفت و مهربانی کسی از او ندیده». بسیاری دیگر از اهالی فرهنگ از جمله احسان علیخانی مجری و تهیه‌کننده، وحید یامین‌پور نویسنده، مژده لواسانی مجری و… نیز در صفحات مجازی خود به ساحت مقدس امام رضا(ع) ابراز ارادت کردند.آن‌چه مسلم است، این که ساخت فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» را می‌توان به نوعی، ادامه تلاش سال‌های اخیر، برای اسلام‌هراسی دانست که در این مسیر، می‌خواهد مقدسات را قربانی اهداف خود کند.

حال، چه باید کرد؟
بطور قطع و یقین این فیلم آخرین نمونه از این گونه فیلم‌ها نخواهد بود و آن چه در این میان باید مدنظر قرار گیرد، علاوه بر موضع گیری و محکومیت و اعتراض، که در جای خود لازم و واجب است، اتخاذ رویکردی بلند مدت مبتنی بر فرهنگ سازی و تولید محتواهای روشنگرانه در قبال این رویکرد مخرب است. دشمن، با اهداف سیاسی در هر حال، کار خودش را می‌کند؛ فیلم و محصولات چندرسانه‌ای می‌سازد و با استفاده از راه‌های گوناگون، آن را تا داخل خانه ما می‌آورد و ما را بیخ گوشمان با تهاجمی سنگین روبه‌رو می‌کند. حال سوال این است که آیا در این مصاف سنگین، توانایی ایستادگی و دفاع از خود و تغییر وضعیت از حالت مدافع به مهاجم را داریم یا نه؟ ما به حق معتقدیم که ظرفیت‌های علمی و دینی‌مان، برای جواب‌گویی و اقناع نسل جوان کافی و بسیار غنی است.

بنابراین، نیازمند راهبردی هستیم که بتواند این ذخیره غنی را با روشی آسان، سریع و در عین حال تأثیرگذار، به جامعه‌ منتقل کند. این یک حقیقت غیرقابل انکار است که دفاع، با پشتوانه محکم اخلاقی و عقلی، دوام، تأثیر و عملکرد بسیار قدرتمندانه‌تری دارد. توهین به ساحت مقدس امام هشتم(ع)، بی‌تردید پاسخی درخور و دندان‌شکن می‌خواهد اما ضروری است که برای مسلح کردن جامعه با سلاح دانش و عقلانیت، تمهیداتی بیندیشیم تا دفاع ما تنها به دوران اوج‌گیری احساسات محدود نباشد.

 

 

منبع خبر : سایت بلاغ مازندران 





نظر شما:

1- گزینه های ستاره دار الزامی می باشند.
2- ایمیل شما نمایش داده نمی شود.
3- لطفا جهت دریافت پاسخ نظر خود حتما ایمیل خود را بصورت صحیح وارد نمائید.
4- لطفا نظر خود را به صورت فارسي تايپ نماييد.
5- نظري که حاوي هر گونه توهين باشد، انتشار داده نمي‌شود.
نام *
ایمیل *

اخرین اخبار